De IBM toren

de IBM-toren staat bevond zich begin jaren '70 een terrein waarop de kinderen uit de buurt graag speelden. In 1974 deed de gemeente St-Joost een eerste poging om de plek netjes in te richten. In 1976, zonder de bewoners in te lichten, laat staan te raadplegen, startte de bouw van de toren en vernielde zo de ruimtelijke omgeving van de buurt. Ook 's nachts werd er gebouwd, maar dat kon het plaatselijke buurtcomité na een paar weken ongedaan krijgen. De toren, speciaal gebouwd voor IBM, betekende minder zon voor de omliggende huizen en een microklimaat waarin ieders verwarmingskost opliep. Een klein jaar later introduceerde IBM een aanvraag tot uitbreiding. Van de 30 kadastrale percelen bezat de maatschappij Gestrasim (verbonden aan Lotimo) er 23. IBM zou alles kopen. Het hele huizenblok was echter voorzien als woonzone en in 1979 werd dit, onder druk van het kruidtuincomité, bevestigd door het gewestplan en ondertekend door de koning. Een clausule voorzag dat, mocht dit gewestplan gewijzigd worden, bewoners via publieke raadpleging moesten geconsulteerd worden. Een garantie dus voor een minimale informatiestroom. Twee keer (in 1982 en 1985) kwam IBM op de proppen met uitbreidingsplannen voor kantoren én woningen. Samen met Inter-environnement deden bewoners een veelbesproken tegenvoorstel dat die uitbreidingswoede respecteerde: 500 meter verderop naar het Rogierplein lag het Albert I Hotel er immers ongebruikt bij.
IBM garandeerde voor het nieuw te bouwen woninggedeelte geen wederhuisvesting, noch dat de nieuwe woningen een lange duur zouden hebben, of voldoende groot zouden zijn voor de gezinnen uit de buurt. Diverse overheden kwamen tot de bevinding dat IBM instond voor werkgelegenheid en een welkome gemeentebelasting opleverde. De toenmalige burgervader Guy Cudell beloofde plechtig alle bewoners te zullen wederhuisvesten. In 1985, na de publieke enquête voor het bekomen van een principiële toestemming voor de (her)bestemming van de gebouwen, veranderde IBM het geweer plots van schouder: zij zou de toren verlaten. Haar uitbreidingsplannen, als modern bedrijf in harmonie met de haar omringende ruimtelijke en sociale omgeving, zouden elders betere gronden vinden.
Hoewel er sedert eind jaren '70, dankzij de volhardende doch onafhankelijke inspanningen van het kruidtuincomité, door diverse overheden in nieuwe en betere woningen voor deze buurt werd geïnvesteerd blijft de schade onherstelbaar. De vraag blijft open waarom er in 1976, met medeweten van de lokale overheid en de regering, een toren gebouwd werd voor een bedrijf dat er niet voor terugdeinsde er met evenveel gemak weer uit te vertrekken.
Het officiële verhaal luidde lang dat de toren (+/- 24.000 m2 bovengronds en 2200m2 ondergronds) voor IBM eigenlijk te klein was.
The future never ends
Robelco haalt nu, jaren later, IBM naar de terreinen aan de Bourgetlaan in Zaventem-Evere, en dit met de hulp van vastgoedmakelaars Cushman & Wakefield HB en in samenwerking met Catella Codemer.
Tussen de Navo en Toyota werd driekwart van het 40.000 m2 Robelco-kantorenpark al vlug op plan verhuurd aan IBM en aan een andere multinational, genaamd Ericsson. Ericsson en IBM tekenden in 2001, beiden voor 15.000m2, een huurovereenkomst voor negen jaar. De gebouwen hebben een adres in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar genieten van het voordeliger fiscale regime in Zaventem. IBM werd voor deze verhuis geadviseerd door Lasalle Johnsson die eigenlijk een ander voorstel in de la had liggen : Fortis Real Estate’s Espace Rolin in Etterbeek... maar die deal liep mis. IBM betaalt 148 Euro per vierkante meter per jaar voor kantoren met airco in een groene omgeving waar plaats is om uit te breiden.
Eind 2002 huurt IBM 5051 m2 extra kantoorruimte op de Leopoldsquare, en ook nog eens 101 parkeerplaatsen. IBM nam daarnaast een optie op een bijkomende oppervlakte van 812 m2. In mei 2003 huurt IBM in totaal 25.756 m2 van Robelco's Leopold Square. Deze uitbreiding wordt officieel gemotiveerd door... de vervanging van het IBM-gebouw in La Hulpe, en is eigenlijk een afslanking van deze multinational.
In één haal werden Robelco en Cofinimmo ook eigenaar van het IBM-Tower huurcontract. Dat werd in 1997 tijdens een sale and rent back operatie door IBM getekend voor 12 jaar, waarvan zeven vast.Het bindende IBM-huurcontract voor de toren wordt nu ingevuld door Robelco en overgenomen door Cofinimmo. Onder hun auspiciën werd overgegaan tot asbestverwijdering en minimale aanpassingswerken, en ze overhaalden nieuwe huurders - de Federale Politie en de intergemeentelijke politiedienst ZIP 5 - om in te trekken. De Ministerraad hechtte op 8 mei 2003 zijn goedkeuring aan dit voorstel en tekende een huurcontract voor zes jaar... en/of voor een koe voor Koning Albert?